Buitengewoon Noordoostpolder

Het is feest in de Noordoostpolder. Het is dit jaar precies 50 jaar geleden dat de gemeente is opgericht en bovendien is het 70 jaar geleden dat de polder droog viel. Voor mijn collega's en mij was dat reden om afgelopen donderdag en vandaag af te reizen naar Emmeloord om samen met bestuurders en inwoners het feest mee te vieren.

Ik heb de gemeente Noordoostpolder het afgelopen jaar leren kennen als een bijzondere gemeente. Bij mijn eerste verkenningen was ik al onder de indruk van de sociaal culturele geschiedenis van de gemeente en de geweldige landschappelijke kwaliteit die ik daar aantrof. De Noordoostpolder heeft een oppervlakte van 59.620 ha en is daarmee 25 keer zo groot als mijn vorige woonplaats Leiden. De gemeente telt ruim 46.000 inwoners. Emmeloord fungeert als centrumplaats en wordt op fietsafstand omringd door de dorpen: Bant, Creil, Ens, Espel, Kraggenburg, Luttelgeest, Marknesse, Nagele, Rutten, Tollebeek en het werelderfgoed Schokland.

Vanmiddag was ik aanwezig bij een symposium dat helemaal ging over het dorp Nagele. In de jaren vijftig is het nieuwe Nagele ontworpen door architecten van de architectengroepen 'De Acht' en 'Opbouw', zoals Cornelis van Eesteren, Aldo van Eyck, Gerrit Rietveld en de tuinarchitecte Mien Ruys. Nagele is een van de weinige plekken waar de anno 1950 moderne architecten op grotere schaal hun ideeën konden verwezenlijken.

Van 1947 tot 1949 hield onder andere Van Eesteren zich bezig met de situering van het nieuwe dorp Nagele. Het plan voor het dorp is door Van Eesteren uitgewerkt aan de hand van eerste schetsen van Rietveld. Het dorp is gebouwd volgens een streng en recht stedenbouwkundig plan. Beide groepen architecten waren voorstanders van gekoppelde woningen in rechte lijnen. De bebouwing moest openheid en strakheid uitstralen en gebruikmaken van glas en beton. Op de tekentafel ontstond het idee voor een dorp met platte daken.

Het resultaat is nu nog steeds te zien in de Noordoostpolder. Het dorp Nagele is internationaal beroemd geworden en trekt daardoor nog steeds veel toeristen uit binnen- en buitenland. De film die cineast Louis van Gasteren (foto) 50 jaar geleden maakte over de bouw van het dorp heeft aan die bekendheid bijgedragen.

Nu, 50 jaar, later is Louis van Gasteren teruggekeerd naar het dorp en heeft hij opnieuw een film gemaakt over het dorp van nu. Ik mocht vanmiddag in aanwezigheid van de hoogbejaarde filmmaker de premiere van de film bijwonen. In die film is vooral te zien hoe de uittocht van de landarbeiders en de vergrijzing van de bevolking het dorp hebben veranderd. De hedendaagse vraagstukken houden opnieuw architecten bezig.

Tot ziens.