Participatiesamenleving

Waarschijnlijk helpt u ook wel eens een ziek familielid, doet u vrijwilligerswerk of gaat u ’s avonds op stap met een signaleringsteam om de wijk een beetje veilig te maken. Dan doet u actief mee aan de participatiesamenleving. Het woord ‘participatiesamenleving’ is zo nieuw in onze taal dat het nog niet in de digitale  ‘dikke’ Van Dale staat. Dit woord heeft alles te maken met mensen die steeds meer een rol nemen in onze samenleving en niet gaan zitten wachten tot de overheid iets aanpakt`. Het is ook  belangrijk dat inwoners, zelf meer verantwoordelijkheid nemen voor taken die vroeger wel door de gemeente werden uitgevoerd. Immers, in de praktijk zien we dat onze inwoners vaak beter dan de gemeente in staat zijn om maatschappelijke problemen op te lossen.

Uit onderzoek weten we dat Nederland veel actieve, betrokken inwoners kent. Vooral inwoners die samenwerken in kleine en informele groepen worden steeds belangrijker en nemen de taken over van de formele organisaties die dat vroeger deden. We noemen die groepen wel ‘sociale netwerken’. De moderne digitale communicatiemiddelen helpen zulke netwerken om zich gemakkelijk te verenigen en allerlei zaken met elkaar te delen.

Als burgemeester merk ik elke dag dat die netwerksamenleving ook in Stichtse Vecht actief is. De kracht van onze twaalf dorpen is nu juist de gemeenschapszin, de zorg van de mensen voor elkaar en de wil om er samen iets van te maken. We hebben daar heel veel mooie voorbeelden van. Van vorig jaar herinner ik mij hoe de creativiteit en het enthousiasme bij de viering van 750 jaar Vreeland de mensen in dat dorp dichter bij elkaar bracht. Ik zie ook de betrokkenheid van particulieren en restaurants die kerstdiners organiseren voor mensen die alleen zijn of in armoede leven. Ik zie het vele vrijwilligerswerk bij sportverenigingen, verzorgingshuizen, op scholen, in speeltuinen of in de eigen buurt. De kerken die zich inzetten voor het lot van vluchtelingen in onze gemeente of de inwoners van Kockengen die hun eigen openluchtzwembad open houden. Laat ik het dorpshuis in Nieuwer Ter Aa niet vergeten, waar de gemeenschappelijke voorzieningen helemaal worden gerund door vrijwilligers. Ze doen dat zo bijzonder dat koningin Maxima in eigen persoon kwam kijken en als waardering een Appeltje van Oranje mee nam voor dit initiatief!

Er gebeurt dus ongelofelijk veel in de gemeenschappen van Stichtse Vecht. In veel gevallen zonder dat wij dat als gemeente echt weten. Dat hoeft ook helemaal niet. De gemeente moet vooral wel het vangnet blijven vormen voor de kwetsbare mensen in de samenleving die het op eigen kracht niet redden. En we moeten als gemeente wel uitkijken dat we niet te veel vragen van vrijwilligers. Maar we moeten zeker niet  het initiatief overnemen of het overspoelen met procedures en regels. Sociale netwerken zijn heel goed in staat hun eigen zaken te regelen. 

Deze – mooie - ontwikkelingen hebben ook gevolgen voor het functioneren van het bestuur in Nederland, en dus ook voor Stichtse Vecht. De ouderwetse hiërarchie in het openbaar bestuur (waarbij de overheid de baas was) bestaat in deze tijd  niet meer. Inwoners laten zich niet meer zo gemakkelijk vertegenwoordigen door hun gemeentebestuur, ook dat kunnen ze tegenwoordig zelf via hun nieuwe sociale netwerken. Dat vraagt van het gemeentebestuur om na te denken over onze rol in de toekomst. Er is behoefte aan meer invloed van de inwoners en een meer directe vorm van democratie, als aanvulling op de democratie die we nu kennen. Dus: minder politiek en meer democratie. Na de zomer ga ik daar samen met de gemeenteraad graag mee aan de slag!

Tot ziens.